Jailbreak Nedir Ne işe Yarar ? Jailbreak ile Zincirlerinizi Kırın
Birçok kişi tarafından bilinmeyen ya da yanlış bilinen bir teknoloji terimini daha açıklıyoruz. Jailbreak nedir ne işe yarar ve ne amaçla kullanılır? IOS bildiğiniz gibi Apple firmasının ürettiği mobil cihazlarında kullandığı işletim sistemine verilen isimdir.
Apple yüksek miktarda ödemeler yaptığınız bu mobil cihazların donanımlarından ziyade yazılımları üzerine de oldukça düşüyor. Öyle ki bu işletim sistemi sadece kendi ürettiği bu cihazlara yönelik bir yazılım olduğu herkes tarafından biliniyor. IOS’ lar da aynı Android gibi sonuçta bir işletim sistemidir. Android’de Google Play adını verdiğimiz yardımcı uygulamaları, yazılımları ve e-kitapları indirdiğimiz bir yazılım marketi bulunur. Aynı şekilde IOS’ da da App Store IOS ‘a kurulan uygulamaların indirildiği yazılım deposuna verilen isimdir.
Peki Jailbreak Nedir Ne işe Yarar
IOS’ un birçok zaman sağlamlığına, geçiş ekranlarındaki akıcılığına ve uygulamalardaki hızına hayran kalırız. Ancak bu durum kolay kolay Apple tarafından kolay kolay elde edilmiyor. Ayrıca bu durum dolaylı olarak daha güvenli ve daha hatalardan arındırılmış bir işletim sistemi ile mümkün olabiliyor. Böylece Apple teknolojik anlamda daha düşük seviyeden tutun en yüksek seviyelerdeki tüm kullanıcılara hitap etmiş oluyor.
IOS’ da bu anlamdaki tutarlılığı sağlamak için Apple IOS’ da birçok kapıyı yazılımsal anlamda kapatıyor. Örneğin yazılımların birçoğu bu nedenle ücretli hale gelebiliyor. Ayrıca Google Play’ e göre daha fazla ücret ödemek zorunda kalabiliyorsunuz. IOS için yazılım geliştirmek bu anlamda daha zor hale gelebiliyor. İşte bu nedenler aslında IOS ‘u daha da katı da kuralları olan bir işletim sistemi haline getiriyor.
Jailbreak tam da burada karşımıza çıkıyor. IOS işletim sistemlerinin daha da geliştirilebilir, sistem kaynaklarına daha da fazla erişilebilir olması için yapılan gerekli yazılımsal düzenlemeye Jailbreak adı verilir. Jailbreak sayesinde IOS’ larda daha özgür bir donanım ve yazılım kullanımı kendinize sağlamış olursunuz.
Ancak birçok kişi tarafından bu sadece App Store’ da bulunan ücretli oyunların, ücretli uygulamaların bu cihazlarda ücretsiz olarak kullanılabilmesi olarak biliyor. Bu anlamda aslında eksik ve yanlış bir tanımlama yapmış oluyorsunuz.
Ayrıca üreticisi Apple olan bir donanıma bir yazılım oluşturuyorsanız, App Store’da yayınlamanız gerekecektir. Bunun için son derece fazla prosedür gerekebilir. Kesinlikle App Store’ da var olmayan bir yazılımı Apple cihazlarına yükleyemezsiniz. Dışarıdan bir uygulama yüklemek için bu cihaza teknik tabirle “Jailbreak yapmanız” gerekecektir.
Jailbreak aslında daha somut olarak şöyle anlatılabilir. Bir Windows işletim sistemi olan bir bilgisayarda “sınırlı kullanıcı hesabı” olan birini düşünün. Bu hesapla bilgisayarda Setup yani exe dosyaları çalıştırılamaz. Çünkü yönetici olmayan hesapların bilgisayara bir uygulama yazılımı veya bir yardımcı yazılım kurma yetkisi yoktur. Aynı şekide Apple sizlere mobil cihazlarını gönderirken bir şekilde sizleri kısıtlar. Bu durumun önüne geçebilmek için Unix tabanlı bu işletim sisteminde bir şekilde yönetici hesabına sahip olmanız gerekecektir. İşte bu işlem jailbreak olarak tanımlanabilir.
Bu aslında android cihazlarda da yapılır. Ancak Android cihazlarda bu işleme genelde “root” adı verilir. Android cihazları rootlamak aslında o işletim sisteminde sınırlı “kullanıcı hesabı”ndan “yönetici hesabı”na terfi etmektir. Jailbreak’ de bu işlemin IOS için olanıdır diyebiliriz.
Peki neden jailbreak işlemi birçok kişi tarafından korsan yazılımların yüklenmesi ya da ücretli olan yazılımların bir şekilde IOS’ lara kurulması olarak algılanır? Çünkü ne yazık ki bu bahsi geçen uygulamaları yapabilmek için yönetici olarak sistemin kaynaklarının kullanıcıya açılması gerekir.
Yani jailbreak yapmadan bu korsan yazılımların yüklenmesi mümkün değildir. Çünkü IOS bunları bu anlamda önüne geçebilmek için kısıtlamıştır. Aslında sistem kaynaklarının kısıtlanması da özgürlüğe müdehaledir. Çünkü o kadar paralar ödeyip, eğer teknolojiden anlıyorsanız, sınırlı kullanıcı olmak da sıkıcı bir hal alabilir. Bu nedenle jailbreak yapıp donanımınızı sadece üreticiniz onayladığı yazılımlardan ibaret olmasına dur diyebilirsiniz. Bu sizin en doğal hakkınız.
Hatta App Store’ a rakip olarak, bu savunduğumuz fikri savunan yazılımcılar, korsan yazılımdan uzak bir biçimde alternatif mağazacılık bile yapıyorlar. Farklı isimlerle (Örn:Cydia) oluşturulan bu mağazalar, üreticinin onayını almak zorunda olmayan, çoğu ücretsiz birçok yazılımı bu platform üzerinden kullanıcılara sunuyorlar. Böylece daha özgür, daha sınırlardan uzak bir teknolojiyi kullanma imkanı buluyorsunuz.
İşte tüm bunlar jailbreak adı verilen bu işlemle sağlanıyor. Tonlarca lira ödeyip cihazınızda özgür yazılım kullanamayacaksanız o cihazı kullanmanın ne anlamı var ki? Cihazın yönetimini neden üreticinin arzu ettiği gibi sağlayalım? Üretici firma tabi ki güvenliğimi, yeterince hızlı donanımsal özellikleri sağlamakla yükümlüdür, ancak bana göre cihazın yönetimi hele ki teknoloji konusunda uzmansam rahatlıkla bana bırakılmalı diye düşünüyorum. Bunun için jailbreak gerçekten çok önemlidir. Jailbreak’ in adını korsan yazılımlarla yan yana kullanmak bu önemli teknik terime yapılabilecek bence en büyük yanlış olur. Tabi ki yine tercih sizin. Eğer bu konularda bilgi sahibi değilseniz ve cihazınızın güvenliğini sağlayamayacaksanız Jailbreak yapmamanız da önerilebilir. Ancak bilgi sahibi iseniz ve donanım kaynaklarına ve daha özgür yazılımlara erişmek istiyorsanız bu işlemi yapmak zorunda olduğunuzu unutmayınız.
Not: Makale özgün bir makaledir. Alıntı yapmadan kullanılamaz. @bilgisayar.name
Jailbreak Nedir Ne işe Yarar ? Jailbreak ile Zincirlerinizi Kırın
